آهنرباهای یادگاری معمولا سوغاتی‌هایی بسیار کاربردی از تعطیلات هستند که می‌توانند همچون یک گیره روی یخچال لیست خرید خانه را هم نگه دارند. با این حال یک مطالعه جدید نشان می‌ٔدهد که این اشیاء کوچک و تزئینی بیشتر از آنچه به نظر می‌رسد در یادآوری خاطرات سفرهای گذشته نقش دارند.
آگهیدر واقع هرچند سوغاتی و خریدن آن در تعطیلات بسیار رایج و فراگیر است، با این حال تا کنون تحقیقات کمی انجام شده که نشان دهد بعد از پایان سفر چه اتفاقی برای آنها می‌افتد. در این میان آهنرباهای یخچالی حتی توجه کمتری را به خود جلب کرده‌اند، ولو اینکه تقریباً هر روز آنها را جلوی چشمان‌مان می‌بینیم.
دکتر جان بایروم، پژوهشگر حوزه گردشگری در دانشگاه لیورپول که هدایت این تحقیق را برعهده داشت، در این باره می‌گوید: «اگر به این فکر کنید که چند بار به سراغ یخچال می‌روید، فرق تعداد دفعات دیدن آهنرباهای یخچالی را با مثلا کارد‌های کوچک توریستی که می‌خرید و کنج کشو خاک می‌خورند متوجه می‌شود.»
دکتر بایرم و همکارانش برای درک بهتر رابطه افراد با آهنرباهای تعطیلاتشان، مصاحبه‌های مفصلی با ۱۹ بریتانیایی که حداقل ۲۰ شیء یادگاری از این نوع از تعطیلات داشتند، انجام دادند.
تحقیق انجام‌شده نشان داد که این سوغاتی‌ها می‌توانند به حفظ خاطرات و ایجاد واکنش‌های احساسی کمک کنند، به طوری که برخی از شرکت‌کنندگان ادعا می‌کنند آهنرباهای یخچال آنها نقشی حتی مهم‌تر از عکس‌ها در حفظ خاطرات دارند.
یکی از شرکت‌کنندگان گفت: «اگر به هر مکانی بروید، بدیهی است که در یک روز می توانید ۵۰ تا ۱۰۰ عکس بگیرید...این البته به حس و حال آدم برمی‌گردد و بعضی اوقات تمایلی به عکس گرفتن از چیزی ندارم... در پایان فقط یک آهنربای یخچالی می‌گیرم.»
فراموش کردن خرید آهنربا حتی می‌تواند به منبع اضطراب و استرس تبدیل شود. یکی از زنان شرکت‌کننده در تحقیق می‌گوید بابت اینکه خرید آهنربا را یادش رفته و مجبور شده عجولانه در فرودگاه یکی را بردارد خود را سرزنش می‌کند. یک شرکت‌کننده دیگر در تحقیق گفت برای جبران فراموش کردن خرید یادگاری، آهنربایی را به‌صورت آنلاین خریداری کرده و پس از بازگشت به خانه آن را از مقصد تعطیلات برای خود ارسال کرده است.
دکتر بایرم می‌گوید: «وقتی مردم درباره معنایی که آهنرباهایشان داشتند صحبت می‌کردند، خیلی راحت می‌توانستند خاطرات مربوط به رویدادها و افراد خاص مرتبط با آن را شامل والدین درگذشته یا بچه‌های بزرگ‌شده و از خانه بیرون‌رفته به یاد بیاورند.»
وی اضافه کرد: «همچنین بسیار جالب بود که چگونه آهنرباهای یخچالی می‌توانند به عنوان وسیله‌ای برای فراموش کردن چیزهایی که در زندگی شما اثر بدی داشته‌اند استفاده شوند.»
به عنوان مثال یکی از شرکت‌کنندگان از آهنربای یخچال در بدترین تعطیلات زندگی‌اش، سفری به اسپانیا که نمی‌خواست به آن ادامه دهد، استفاده کرد تا به خودش یادآوری کند که چقدر اوضاع در آن دوره از زندگی‌اش وحشتناک بوده است.
محققان می‌گویند وقتی در خانه‌هایمان با یک سوغاتی مواجه می‌شویم، این شیء به ظاهر کوچک می‌تواند به عنوان نشانه‌ای در سیستم حافظه زندگی‌نامه‌ای ما عمل کند و باعث شود خاطرات شخصی اتفاق‌افتاده در زندگی‌مان با اطلاعات عمومی‌ای که از دنیای اطراف داریم ترکیب شوند.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
دکتر آن‌ماری زیلما، از دانشگاه گرینویچ بریتانیا، که درباره نقش وسایل شخصی در شکل‌گیری خاطرات تحقیق می‌کند می‌گوید: «در تحقیقات من، اولین خاطره‌ای که به ذهن‌ها می‌رسد اغلب نزدیک به لحظه‌ای است که شخص آن کالا را خریده است. در یکی از مطالعاتم، که در آن با مردم درباره خاطرات و سوغاتی‌هایشان در سیدنی مصاحبه می‌کردم، بسیاری از شرکت‌کنندگان یخچال‌های خود را به من نشان دادند که برخی از آنها پر از آهنربا بود. برخی شرکت‌کنندگان حتی آهنرباهای شکسته را نگه داشته بودند.»
او اضافه کرد: «جالب اینجاست که این مطالعه نشان داد سوغاتی‌هایی که اغلب دیده می‌شوند، مانند آهنرباهای یخچالی، به خودی خود کمتر باعث یادآوری خاطرات می‌شوند. به نظر می‌رسد که این اشیا به بخشی از دکوراسیون خانه تبدیل شده و تا زمانی که در مورد آن از شما سؤال نشود، خاطره‌ای را ایجاد نمی‌کنند.»
نتایج تحقیق پژوهشگران در نشریه علمی «Annals of Tourism Research» منتشر شده است.