بنا بر گزارش سالیانه دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد، میزان کلی برداشت خشخاش در افغانستان در سال ۲۰۱۷ به نه هزار تن رسیده که افزایش دو برابری را نسبت به سال گذشته نشان میدهد.
میزان کشت خشخاش و تولید تریاک در شمال افغانستان به طرز چشمگیری افزایش یافته است.
بنا بر گزارش سالیانه دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد، میزان کلی برداشت خشخاش در افغانستان در سال ۲۰۱۷ به نه هزار تن رسیده که افزایش دو برابری را نسبت به سال گذشته نشان میدهد.
افغانستان از زمان حاکمیت طالبان که منبع درآمد اصلیشان تریاک بود، به بزرگترین تولید کننده این ماده مخدر در جهان بدل شد. اما بیشتر زمینهای زیر کشت خشخاش که تریاک از آن به دست میآید تا پیش از این در بخشهای زیر کنترل طالبان در جنوب افغانستان قرار داشت. اکنون دیو تریاک بر مناطق شمالی افغانستان نیز چنگ انداخته به طوری که تنها میزان تولید این ماده افیونی در سال جاری میلادی در بلخ، نزدیک به ۵۰۰ فیصد (درصد) و در جوزجان نزدیک به ۷۰۰ فیصد (درصد) افزایش یافته است. این در حالی است که تا دو سال پیش حتی یک بوته خشخاش در این منطقه دیده نمیشد.
امروز از ۳۴ ولایت افغانستان تنها ۱۰ ولایت از شر کشت خشخاش مصون ماندهاند. یکی از بازرسان محلی مزار شریف در شمال افغانستان به خبرگزاری فرانسه میگوید اکنون هر کسی در هر باغچهای که دارد خشخاش میکارد به طوری که مزارع خشخاش از پنجره اتاق والی هم دیده میشود.
به گفته او درآمد این محصول آن قدر زیاد است که دیگر مشکل بتوان کشاورزان را به کاشت گندم ترغیب کرد. حجم محصول هم آن قدر زیاد است که برای برداشت آن کارگرانی از قندهار و هلمند از جنوب به مناطق شمالی میروند. آنها در این کار بسیار ماهرتر هستند زیرا در نیمی از تریاک افغانستان را در جنوب این کشور تولید میکنند.
یک مسئول اداره زراعت مزار شریف به نام ذبیحالله زوبین به خبرگزاری فرانسه میگوید همزمان با افزایش زمینهای زیر کشت خشخاش در شمال افغانستان، قیمت تریاک این کشور از کیلویی ۷ هزار افغانی (۱۰۶ دلار) به ۳ هزار افغانی (۴۵ دلار) رسیده است.
کشت خشخاش نسبت به گندم، هندوانه یا محصولات دیگر، سود هنگفتی برای کشاورزان دارد زیرا از سویی دو تا سه بار در سال کشت میشود، زودتر به محصول میرسد و آب کمتری هم مصرف میکند. گیاه خشخاش در برابر شرایط بی آبی مانند خشکسالی سال ۲۰۱۴ افغانستان بسیار مقاومتر از بقیه گیاهان است.
اقتصاد تریاک اکنون برای جوانان افغان به مثابه یک منبع درآمد بسیار خوب عمل میکند زیرا در عمل هیچ ساز و کار مشخصی برای کاریابی آنان در افغانستان وجود ندارد.
کشاورزان محصول تریاک خود را به تاجران محلی میفروشند تا آنها هم به نوبه خود این کالا را در اختیار سوداگران بزرگتر قرار دهند. تجارت تریاک در مناطق زیر نفوذ شورشیان به ویژه در جنوب کشور با سادگی بیشتری انجام میشود. در ولایت هلمند که یکی از مناطق عمپده تریاک افغانستان است، در حدود دو سوم ولایت از کنترل دولت خارج است.
در مناطق مرزی افغانستان با پاکستان، کشاورزان خشخاش را به لطف بذرهای مقاومی که از چین وارد میشود، تا سه بار در سال کشت میکنند.
رشد تولید تریاک در افغانستان به دست داشتن برخی مسئولان محلی در فساد هم ارتباط دارد. در ولایت بلخ با آن که آرامش برقرار است و خبری از شورشیان طالبان و داعش نیست، کنترل خاصی بر تولید تریاک اعمال نمیشود زیرا محمد عطا نور، والی بلخ از منتقدان جدی دولت مرکزی است.
افزایش بیسابقه تولید تریاک در افغانستان بیش از هر چیز نمایشگر شکست سیاست آمریکا در مبارزه با مواد مخدر در این کشور است که از سال ۲۰۰۲ تاکنون برای محو تریاک، این ماده اویه برای تولید هروئین، ۸ میلیارد دلار خرج کرده است.
گزارش سازمان ملل در عین حال تصریح میکند که تولید تریاک در افغانستان حدود دو برابر تقاضا برای این محصول در جهان است و این چیزی است که باعث کاهش قیمت آن خواهد شد.