محمدعلی بر پرده سینما

محمدعلی بر پرده سینما
نگارش از Parviz Jahed
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
آگهی

محمدعلی، معروف به محمدعلی کلی در میان ایرانیان، قهرمان بوکس جهان، یکی از غیرمتعارف ترین چهره های دنیای ورزش بود. کسی که نه تنها در رینگ بوکس و با شکست دادن بزرگ ترین بوکسورهای زمان خود و کسب عنوان قهرمانی بوکس جهان، بارها خبرساز و جنجال آفرین شد، بلکه با تغییر مذهب و گرویدن به اسلام و تغییر نامش از کاسیوس کلی به محمدعلی، همراهی اش با مالکوم ایکس در مبارزاتش علیه نژادپرستی و تلاش برای احقاق حقوق مدنی سیاهان آمریکا و نیز امتناع اش از شرکت در جنگ ویتنام، جنجال برانگیخت و به چهره ای اسطوره ای و شمایلی فرهنگی و سیاسی در میان مسلمانان و سیاهان سرتاسر جهان تبدیل شد.

از این رو می توان تصور کرد که چنین شخصیت جنجالی و زندگی دراماتیک و پرهیجان او تا چه اندازه می بایست برای سینماگران هالیوود و مستندسازان، جذاب باشد. جدا از این، بوکس، یکی از سینمایی ترین ورزش ها محسوب می شود و به خاطر کشمکش، تحرک، انرژی، خشونت و هیجان فراوانی که در آن است، همواره مورد توجه سینماگران جهان بوده و فیلم های زیادی در مورد بوکسورها در سینما ساخته شده که از میان آنها باید از «روکو و برادران» ساخته لوکینو ویسکونتی، «روح و جسم» ساختۀ رابرت راسن، «قهرمان» ساختۀ رینگ لاردنر، «راکی» ساختۀ جان جی آویلدسن، «گاو خشمگین» ساختۀ مارتین اسکورسیزی، «مبارز» ساختۀ دیوید او راسل، و تازه ترین آنها یعنی «شادترین روز اولی مک کی» ساخته فیلمساز فنلاندی، یوهو کوسمانن، نام برد که جایزه بهترین فیلم بخش نوعی نگاه جشنوارۀ فیلم کن امسال را دریافت کرد.

زندگی محمدعلی، بارها دستمایۀ فیلمسازان آمریکایی قرار گرفت و یا منبع الهام آنها برای ساختن فیلم هایی در مورد قهرمانان بوکس شد. محمدعلی، نه تنها در فیلم های داستانی و مستندی که دربارۀ او ساخته شد بازی کرد بلکه به عنوان بازیگرِ نقش های مختلف، در برخی فیلم ها و سریال های آمریکایی نیز ظاهر شد.

هرچند راکی بالبوآ، شخصیت فیلم «راکی» جان جی آویلدسن، ارتباطی به محمدعلی نداشت اما در این تردیدی نیست که شخصیت آپولو کرید، حریف راکی در رینگ بوکس، بر اساس شخصیت محمدعلی ساخته شد. محمدعلی؛ خود نیز بعد از تماشای فیلم «راکی»، این موضوع را تایید کرد: «اون منم. آپولو عین خود منه.». اگرچه او از تصویر سیلوستر استالونه به عنوان یک قهرمان بوکس سفیدپوست و پروتاگونیست فیلم و چهرۀ خود به عنوان ضدقهرمان در این فیلم ناخرسند بود.

«مرثیه ای برای یک سنگین وزن» (۱۹۶۲) ساخته رالف نلسون، نخستین تجربۀ بازیگری محمدعلی در سینما بود. در این فیلم او در نقش کوتاهی در کنار آنتونی کوئین و میکی رونی ظاهر شد. تجربۀ بعدی محمدعلی در سینما، ایفای نقش در فیلم مستند «نمایش سوارکاری سیاهان» (۱۹۷۲) ساخته جک کانیو بود. فیلمی که به نقش سیاهان آمریکایی در مسابقه های سوارکاری اسب و گاو نر می پرداخت و وودی استراد، بازیگر سیاه پوست معروف هالیوود آن را روایت می کرد. در این فیلم، محمدعلی همانند کابوهای فیلم های وسترن آمریکایی، در خیابان های هارلم اسب می تاخت.

اتوبیوگرافی محمدعلی با عنوان «بزرگ ترین: داستان زندگی من» در سال ۱۹۷۵ با همکاری ریچارد دورهان منتشر شد. یکی از فصل های جذاب این کتاب مربوط به گفتگوی کوتاه محمدعلی با حریفش جو فریزر است که در داخل اتومبیل و در طول راه انجام شده است. این کتاب در سال ۱۹۷۷ دستمایه فیلمی شد با نام «بزرگ ترین» ساخته تام گوریز و مونته هلمن که در آن محمدعلی در نقش خود و در کنار ارنست بورگناین ظاهر شد. این فیلم، داستان زندگی محمدعلی از المپیک ۱۹۶۰ تا مسابقه معروف او با جرج فورمن در کینشاسای زئیر در سال ۱۹۷۴ (معروف به غرش در جنگل) را به تصویر کشیده بود. مسابقه ای که در آن محمدعلی توانست دوباره با برداشتن تاج قهرمانی از سر جرج فورمن، عنوان قهرمان بوکس جهان را از آنِ خود کند. ترانه ای که جرج بنسون با عنوان «بزرگ ترین عشق همه» در این فیلم خواند، به ترانه محبوب آن سال تبدیل شد. محمدعلی همچنین در سال ۱۹۷۹ در سریال تلویزیونی «ضربه های گوناگون» از تولیدات شبکه ان بی سی، به عنوان بازیگر مهمان بازی کرد.

اما محمدعلی سینما و تلویزیون، تنها نقش خود را بازی نکرد. مینی سریال چهار ساعتۀ «راه آزادی»، درامی تاریخی دربارۀ نژادپرستی و جنگ های داخلی آمریکا بود که در سال ۱۹۷۹ بر اساس رمانی از هاوارد فاست، به کارگردانی یان کادار برای شبکه ان بی سی ساخته شد. در این سریال، محمدعلی، نقش گیدئون جکسن، بردۀ سیاه سابق و سرباز جنگ داخلی آمریکا در سال های ۱۸۷۰ در ویرجینیا را بازی کرد که به رغم مخالفت زمینداران سفیدپوست و کوکلوس کلان ها، به نمایندگی مجلس سنای آمریکا برگزیده شد.

اما فیلم مستند «وقتی ما سلطان بودیم»(۱۹۹۶) ساخته لئون گست، نه تنها یکی از بهترین فیلم هایی است که دربارۀ محمدعلی کلی به عنوان یک بوکسور و قهرمان بوکس جهان ساخته شده بلکه یکی از مهمترین فیلم های ژانر مستند ورزشی است. این فیلم، با تمرکز روی مبارزۀ مشهور و جنجالی محمدعلی با جرج فورمن در زئیر (جمهوری دمکراتیک کنگوی فعلی) ساخته شد، مسابقه ای که به «غرش در جنگل» مشهور است و از آن به عنوان بزرگ ترین رویداد ورزشی قرن بیستم یاد می شود.

همزمان با برگزاری این مسابقه، بی بی کینگ، جیمز براون و «بلک وود استاک» نیز در زئیر به اجرای کنسرت پرداختند و فیلمساز، ماهرانه قسمت هایی از این اجراها را با صحنه هایی جذاب و هیجان انگیز از مبارزۀ محمدعلی و فورمن ترکیب کرده بود. ساختن این فیلم مستند ۲۲ سال طول کشید و برندۀ جایزۀ بهترین فیلم مستند در اسکار ۱۹۹۶ گردید. در این فیلم، با برخی از چهره های مشهور عالم سینما، موسیقی و ادبیات از جمله بی بی کینگ، جیمز براون، اسپایک لی و نورمن میلر در مورد محمدعلی و مبارزه او با جرج فورمن، گفتگو شده است.

نورمن میلر، نویسنده بزرگ آمریکایی، کسی بود که همراه محمدعلی و فورمن به زئیر سفر کرد و از نزدیک شاهد تمرین ها و حاشیه های مبارزۀ فورمن و محمدعلی شد و جزئیات این مسابقه را با دقت ثبت کرد که با عنوان «مبارزه» منتشر شد. «وقتی ما سلطان بودیم» با نمایش دیدگاه های محمدعلی در مورد سیاه پوستان و آفریقایی تبارهای آمریکا و نیز رابطه اش با مردم زئیر شروع می شود و نشان می دهد که او چقدر در میان مردم آفریقا محبوب است در حالی که حریف او یعنی فورمن، نتوانسته چنین تصویر خوبی از خود در میان سیاهان بسازد.

در سال ۲۰۰۰، شبکۀ «ای بی سی» آمریکا، فیلم «سلطان جهان»، را به کارگردانی دیوید رمنیک دربارۀ محمدعلی ساخت که در آن ترنس هاوارد در نقش محمدعلی ظاهر شد. این فیلم به سال های ابتدای قهرمانی محمدعلی مربوط است. فیلم تلویزیونی داستانی دیگری که بر اساس بخش هایی از زندگی محمدعلی ساخته شد، فیلم «علی: یک قهرمان آمریکایی» (۲۰۰۰) ساختۀ جمال جوزف بود که دیوید رمزی در آن، در نقش محمدعلی بازی کرد.

بعد از فیلم «بزرگ ترین»، فیلم «علی» ساخته مایکل مان (۲۰۰۱)، مهمترین فیلم داستانی سینمایی است که بر اساس زندگی این قهرمان جهان با بازی ویلی اسمیت در نقش محمدعلی ساخته شده است. ویلی اسمیت، ابتدا حاضر نبود نقش محمدعلی را در این فیلم بازی کند اما بعد از مدتی به اصرار خود محمدعلی، به بازی در این فیلم رضایت داد و به خاطر آن نامزد جایزۀ بهترین بازیگر در اسکار و گلدن گلوب شد. محمدعلی به او گفته بود: «مرد، تو به اندازه کافی زیبا هستی که این نقش را بازی کنی.»

مایکل مان در فیلم«علی»، ده سال از زندگی ورزشی و سیاسی محمدعلی از سال ۱۹۶۴ تا ۱۹۷۴ را تصویر کرده است که صحنه های مبارزۀ او با سانی لیستون، مسلمان شدن او، مخالفت با جنگ ویتنام، محرومیت از شرکت در مسابقات بوکس، مبارزه با جو فریزر و مبارزه با جرج فورمن در زئیر را شامل می شود.

در سال ۲۰۱۳، بیل سیگل، فیلم مستندی دربارۀ دیدگاه های محمدعلی در مورد اسلام و تغییر مذهب او و نیز امتناع او از شرکت در جنگ ویتنام ساخت با عنوان «محاکمات محمدعلی» که در آن لویی فراخان رهبر فرقه مذهبی «ملت اسلام» در مورد محمدعلی و دیدگاه های مذهبی و سیاسی اش حرف می زد. در این فیلم، بر بخشی از زندگی سیاسی محمدعلی و مبارزات او در فضای خارج از رینگ بوکس تمرکز شده و نشان می دهد که چگونه بوکسور جوانی به نام کاسیوس کلی، تصمیم گرفت به اسلام تغییر مذهب داده و به محمدعلی تبدیل شود.

آگهی

«بزرگترین مبارزه محمدعلی»(۲۰۱۳)، نیز نام فیلمی تلویزیونی به کارگردانی استیون فریرز است که دربارۀ امتناع محمدعلی از شرکت در جنگ ویتنام و جلسات پشت پردۀ مربوط به دادگاه های او ساخته شد. استیون فریرز در این فیلم، به جای استفاده از بازیگر برای نقش محمدعلی، از تصاویر آرشیوی مربوط به مسابقات علی و گفتگوهای تلویزیونی او استفاده کرده بود. علاوه بر این فیلم ها، مستند «من علی هستم» (۲۰۱۴) ساختۀ کلر لوئینس نیز بیشتر به زندگی شخصی و خانوادگی محمدعلی در بیرون از جهان بوکس می پردازد. در این فیلم، صحنه ای وجود دارد که نشان می دهد که چگونه محمدعلی ۱۲ ساله، بعد از آنکه دوچرخه اش به سرقت می رود، تصمیم می گیرد که بوکسور شود و انتقامش را از دزد دوچرخه اش بگیرد.

علاوه بر سینما، محمدعلی همچنین به دنیای خیالی کتاب های مصور (کمیک بوکز) نیز قدم گذاشت. کتاب مصور «سوپرمن علیه محمدعلی» نوشتۀ دنیس اونیل و نیل آدامز که در سال ۱۹۷۸ منتشر شد، داستان مبارزه محمدعلی با سوپرمن است. در این کتاب، محمدعلی در یک مسابقۀ قهرمانی بوکس که میلیاردها نفر در جهان در حال تماشای آن از تلویزیون اند، بر سر کسب عنوان قهرمان واقعی جهان با سوپرمن مبارزه می کند.

در سال ۲۰۰۲، هالیوود به خاطر مشارکت محمدعلی در سینما، ستاره ای را در بلوار معروف هالیوود به او اختصاص داد. نام او بر روی این ستاره، تنها نام در میان ستارگان هالیوود است که به درخواست محمدعلی و به خاطر احترام به عقاید مذهبی او، به صورت عمودی قرار داده شد تا مردم روی آن لگد نکنند.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

پیام نوروزی جو بایدن: آمریکا در کنار زنان شجاع ایرانی خواهد ایستاد

اخلال یک ایرانی‌تبار در سخنرانی بایدن؛ پدر سرباز آمریکایی کشته‌شده در کابل:کریم نیکوئی را به یادآور

آمریکا یکی از رهبران یاکوزا را به تلاش برای قاچاق اورانیوم به ایران متهم کرد