روسای جمهوری ایران و افغانستان و نخست وزیر هند روز دوشنبه(۲۳ مه) در تهران موافقتنامه توسعه بندر چابهار را امضا کردند.
در حالی که حسن روحانی این توافقنامه را صرفا در راستای توسعه منطقه توصیف و اعلام کرد که این معاهده «تهدید علیه هیچ کشوری نیست»، محمد اشرف غنی و نارندرا مودی در ضمن امضا این موافقتنامه تلویحا پاکستان را مورد انتقاد قرار دادند. رئیس جمهوری افغانستان، صادرات برخی کشورهای منطقه را «تروریسم» خواند و نخست وزیر هند، با لحنی بیپرواتر این توافق را علیه کسانی توصیف کرد که «هدفشان بمبگذاری و کشتن بیگناهان» است.
بسیاری از رسانههای هندی توسعه بندر چابهار با حضور پررنگ هند را پاسخی مستقیم به طرح گسترش بندر گوادر پاکستان با همراهی چین توصیف کرده اند؛ دو کشوری که رقبای سنتی دهلی نو در منطقه به شمار میروند. هند امیدوار است تا از راه چابهار دسترسی خود به بازارهای ایران و افغانستان را بدون نیاز به خاک پاکستان گسترش دهد. شرکتهای هندی در سالهای گذشته سرمایهگذاریهای گستردهای در افغانستان انجام داده اند و امیدوارند از راه یک بندر جدید، توانایی کسب سود بدون واسطه رقیب را داشته باشند.
بسیاری از دولتمردان افغانستان کماکان پاکستان را عامل اصلی ناآرامی در کشورشان میدانند. بیش از دو دهه پس از تاسیس طالبان با حمایت پاکستان و تشکیل دولت توسط این گروه افراطگرای اسلامی، دستیابی به صلح پایدار در افغانستان در آینده نزدیک، بعید به نظر میرسد. افغانستان یکی از کشورهای محصور در خشکی است که برای راه یافتن به آبهای آزاد به ایران یا پاکستان محتاج است. در شرایطی که روابط میان کابل و اسلامآباد فارغ از ترکیب هیات حاکمه ارگ ریاست جمهوری کماکان پرتنش است، خروج از انزوای جغرافیایی بدون نیاز به دولتی که متخاصم توصیف میشود یک امتیاز بزرگ برای این کشور به شمار میرود.
توسعه بندر چابهار به خودی خود برای ایران یک موفقیت اقتصادی محسوب میشود. در حالی که این کشور از دههها پیش میدان رقابت تجاری در بنادر خلیج فارس را به کشورهای عربی واگذار کرده است، تملک یک بندر بزرگ در دریای عمان اهمیت ژئواستراتژیک ایران را افزایش میدهد. با این حال ایران به اندازه افغانستان و هند با پاکستان اختلاف ندارد. با وجود ناامنی در مرزهای جنوب شرقی و نارضایتی تهران از نزدیکی پاکستان به عربستان سعودی، ایران و پاکستان همواره مدعی توسعه روابط در چارچوب حسن همجواری هستند.