آگهیسهم قابل توجهی از موج پناهجویان و مهاجرانی که این روزها راهی اروپا می شوند، جوانانی از افغانستانند که از دست یافتن به فرصت های شغلی در وطن خود بازمانده اند و با شدت گرفتن ناامنی در این کشور به خیل عظیم مهاجران به اروپا می پیوندند. اما راه آنها برای جستجوی آینده ای بهتر، پیچ و خم مضاعفی نیز دارد و آن عبور از ایران به سمت مرز ترکیه برای پیوستن به راهیان اروپاست. به گفته برخی از این جوانان، پناهجویان افغان پس از طی مسیر طولانی افغانستان تا مرز ایران و ترکیه با سخت گیری و ممانعت سپاه پاسداران ایران برای ورود به ترکیه روبرو می شوند.
پدر یکی از پناهجویان: یک نانمان، هرگز دو نان نشد
“هر چه تلاش کردم یک نانم دو نان نشد. هر روز زندگی سخت تر از روز قبل می شود. من و فرزندانم آینده ای در افغانستان نداریم.” این حرفها را حاجی محمد، بعد از تلاش نافرجام پسر شانزده ساله اش برای سفر قاچاقی به اروپا می گوید. در اولین روزهای ماه سنبله/شهریور سپاه پاسداران ایران، احمد را به همراه پسر کاکا/ عمو و تعدادی از دوستانش در مرز ایران و ترکیه دستگیر کردند. آنها در چند قدمی ورود به خاک ترکیه، از ایران به سمت افغانستان بازگردانده شدند. احمد چند روزی در کنار پدر و مادرش ماند تا خستگی یک سفر غیرقانونی را از تن بدر کند اما دوباره تن به سفر داد.
برادر احمد هم دو سال قبل به طور قاچاقی به سمت اروپا حرکت کرد و کشتی حامل او و همسفرانش در آبهای ترکیه غرق شد. برادر احمد در چند قدمی مرگ توسط پلیس نجات داده شد. برادر احمد حالا شهروند ناروی/ نروژ است اما داستان سفرهای قاچاقی به اروپا به اینجا ختم نمی شود. براساس شواهد، هر روز صدها مراجعه کننده برای گرفتن پاسپورت به وزارت داخله افغانستان مراجعه می کنند و قیمت پاسپورت در بازارهای سیاه از پنج هزار افغانی معادل ۸۰ دلار به هفتصد دلار امریکایی افزایش یافته است. در یک ماه گذشته، پناهجویان افغانستان از جمله صد هزار پناهجویانی بودند که به خاک اروپا وارد شدند. به همین خاطر بیست و هشت کشور عضو اتحادیه اروپا تا چند روز آینده نشست اضطراری در اینباره برگزار می کنند. اخیرا ایران هم با کنترل شدید مرزی، مانع ورود غیرقانونی پناهجویان افغانستان و پاکستان به خاک ترکیه می شوند. تحصیل…. شاید جای دیگر
علیرضا، بعد از گرفتن دیپلم در ایران بخاطر افغان بودنش با مشکل تحصیل در دانشگاه های ایران روبرو شد. بسیاری از دوستان و آشنایان علیرضا به اروپا رفته بودند و او فکر کرد که باید تحصیل و زندگی را در یکی از کشورهای اروپایی یا آمریکایی بجوید. به همراه دوستانش با یکی از قاچاقبران انسان در ورامین قراری گذاشتند و به سمت مرز ترکیه حرکت کردند. چند شب را در کوه های ارومیه در هوای سرد و بدون غذا و سرپناه گذراندند. یک شب پولهایشان توسط دزدها غارت شد در حالیکه کوله پشتیهایشان در دست یکی از قاچاقبران راه بلد ماند و هیچ وقت به انها برگردانده نشد. در این گیر و دار قبل از اینکه از مرز ایران بگذرند توسط سپاه پاسداران ایران دستگیر شدند. با حکم قاضی، مدارک اقامتی او و دوستانش در ایران باطل شد و به کشوری بازگردانده شدند که هیچ وقت ندیده بودند.
علیرضا به یورونیوز می گوید: “افغانستان کشور من است اما در اینجا ناامنی و بیکاری است و کیفیت تحصیل پایین است در این کشور نمی توانم تحصیل کنم. باید به ایران برگردم و تلاش کنم مدرک اقامتی بگیرم و با وجود مشکلات وارد دانشگاه شوم و اگر موفق به ادامه تحصیل در ایران نشدم، ناچارم بطور قاچاق به اروپا یا امریکا بروم. اما قبل از شروع سفر به اروپا من و دوستانم فکر نمی کردیم که بجای اروپا از افغانستان سر دربیاوریم.”
پول و واسطه برای پیشرفت
حکومت وحدت ملی در ابتدای تشکیل، وعده داده بود که یک میلیون فرصت شغلی برای جوانان ایجاد خواهد کرد، اما تداوم بیکاری ها در افغانستان نشان داد که این وعده تحقق نیافته و به افزایش مهاجرت ها به اروپا منجر شده است.
سید یحیی، تحصیلاتش را در دانشگاه کابل نیمه کاره رها کرد. به پاکستان رفت و از آنجا به ایران آمد تا از طریق مرز زمینی به ترکیه برود. از دوستانش که در کشورهای اروپایی زندگی می کردند، شنیده بود که زندگی در آنجا بهتر از افغانستان است و می توان پیشرفت کرد. برادرش هم چند ماه زودتر از او رفته و حالا در یونان برای ادامه سفرش برنامه ریزی می کند، اما سید یحیی به برادرش نرسید و قبل از رسیدن به ترکیه مثل سایر همسفران اروپا، به افغانستان بازگردانده شد و حالا دو ماه است که در کابل زندگی می کند.
سید یحیی روزها در یک دکان لباس فروشی در یکی از پاساژهای کابل کار می کند. دکان از خودش است و در گفتگو با یورونیوز می گوید که وضع کار و بارش در کابل خوب است اما برای همیشه نمی خواهد که یک فروشنده باشد و برای پیشرفت شغلی در افغانستان و رسیدن به موقعیت های بالای اجتماعی باید پول و واسطه داشت اما او هیچ کدام از اینها را ندارد و نمی تواند در افغانستان پیشرفت کند.
سید یحیی قرار بود که در همین هفته دوباره کوله بار سفر ببندد، اما بخاطر اینکه دوستانش امادگی نداشتند، سفرش را چند روز به تاخیر انداخت.